Umowa darowizny to popularny sposób na przekazanie majątku bliskim osobom. Może dotyczyć nieruchomości, pieniędzy, samochodu czy innych wartościowych przedmiotów. Choć na pierwszy rzut oka wydaje się prostą czynnością, wymaga dopełnienia określonych formalności. Nieznajomość przepisów może prowadzić do problemów prawnych lub podatkowych. Dlatego przed jej podpisaniem warto dobrze się przygotować.
Czym jest darowizna i kiedy wymaga aktu notarialnego?
Darowizna to bezpłatne przekazanie majątku jednej osobie przez drugą. W większości przypadków wystarczy zwykła forma pisemna, ale są sytuacje, w których wymagany jest akt notarialny. Dotyczy to przede wszystkim przekazania nieruchomości, np. mieszkania czy działki. Jeśli darowizna jest spisana w innej formie, może nie być skuteczna, a obdarowany nie nabędzie praw do przedmiotu darowizny.
Kiedy darowizna może zostać odwołana?
Nie każda darowizna jest nieodwracalna. W wyjątkowych sytuacjach darczyńca ma prawo ją odwołać. Może to nastąpić, jeśli:
- Obdarowany wykazuje rażącą niewdzięczność, np. działa na szkodę darczyńcy, nie okazuje wdzięczności lub zaniedbuje opiekę nad nim w potrzebie.
- Nastąpiło pogorszenie sytuacji finansowej darczyńcy – jeśli po dokonaniu darowizny darczyńca znalazł się w trudnej sytuacji życiowej, która uniemożliwia mu utrzymanie się.
Warto mieć na uwadze, że darowizna wykonana (czyli taka, gdzie obdarowany faktycznie przejął rzecz i nią dysponuje) jest trudniejsza do odwołania.
Podatek od darowizny – kto musi go zapłacić?
Choć darowizna jest bezpłatnym przekazaniem majątku, w wielu przypadkach wiąże się z obowiązkiem zapłaty podatku. Najważniejsze znaczenie ma stopień pokrewieństwa między darczyńcą a obdarowanym.
Największe korzyści mają osoby z tzw. grupy zerowej, czyli najbliżsi członkowie rodziny (np. rodzice, dzieci, małżonek, rodzeństwo). Mogą one skorzystać ze zwolnienia z podatku, o ile zgłoszą darowiznę do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy.
W przypadku dalszej rodziny lub osób niespokrewnionych obowiązują inne limity zwolnień, a po ich przekroczeniu trzeba zapłacić podatek zgodnie z obowiązującymi stawkami.
Odpowiedzialność obdarowanego za długi
Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że darowizna może wiązać się z pewnym ryzykiem. Jeśli darczyńca ma długi, wierzyciele mogą próbować podważyć darowiznę i domagać się jej unieważnienia. Aby uniknąć problemów, przed przyjęciem darowizny warto upewnić się, że darczyńca nie ma poważnych zobowiązań finansowych.
Jakie zapisy warto umieścić w umowie darowizny?
Choć prawo nie nakłada wielu obowiązkowych elementów umowy darowizny, to warto zadbać o to, by dokument był precyzyjny i zabezpieczał interesy obu stron. Dobrze sporządzona umowa powinna zawierać:
- Dokładny opis przedmiotu darowizny,
- Dane darczyńcy i obdarowanego,
- Informację o formie przekazania majątku,
- Warunki dodatkowe, np. prawo do dożywotniego zamieszkania w darowanym lokalu.
W przypadku bardziej skomplikowanych darowizn, szczególnie nieruchomości, notariusz może pomóc w przygotowaniu precyzyjnej i bezpiecznej umowy.
Czy warto skorzystać z pomocy notariusza?
Choć w wielu przypadkach umowę darowizny można sporządzić samodzielnie, konsultacja z notariuszem daje większą pewność prawną. Profesjonalista pomoże uniknąć błędów, doradzi w kwestiach podatkowych i zadba o właściwe sformułowanie zapisów.
